Historie

Historie De Graafschap

We schrijven het jaar 1954. Naarmate de tijd vordert komt de geruchtenstroom, dat het voetballandschap in Nederland sterk zal veranderen, steeds duidelijker aan de oppervlakte.

De Nederlandse Beroepsvoetbalbond (NBVB) slaagt er inderdaad in een profcompetitie tot stand te brengen welke in september van dat jaar gaat starten met deelname van tien clubs.

Tot verrassing van velen in de Achterhoek bericht De Graafschapbode op 15 februari 1954 dat in Doetinchem een profclub is opgericht welke onder de naam De Graafschap aan de betaalde competitie gaat deelnemen. Dat de Achterhoekse voetballiefhebber kon gaan genieten van voetbal op niveau in eigen omgeving, was te danken aan enkele leden van de sociëteit Animato welke bijeen kwamen in hotel Rademaker in Doetinchem.

Roodbergen, Heetveld en Kamperman
Johan Roodbergen gaf de eerste aanzet en samen met Gerrit Heetveld en Ben Kamperman realiseerden zij wat menigeen niet voor mogelijk had gehouden.

Met behulp van veehandelaar Bart Wentink, die zijn weiland ter beschikking stelde, en wegenbouwer Bernard Bruil verrees op de lokatie aan de Vijverlaan een stadion, terwijl dankzij de inspanningen van manager Heetveld en zijn secondant van Beek tijdig een complete selectie werd geformeerd.

Met Gerrit en Epi Jansen, Karel Weijand,Gerrit Kluin, Eddie Hendriks,Dick Faber en Wim Hendriks maakten zeven spelers van Vitesse de overstap naar De Vijverberg.

Tinus Gerritsen en Anton Beumer ( Dierense Boys), Marten Jochemsen en Wim Marskamp ( Be Quick),Henk Welgraven (Wageningen) alsmede Piet de Wilde en Henk Jansen (Doetinchem) completeerden de spelersgroep.

In een later stadium werden Hennie Jonker (AGOVV) , Charley van de Weerd (Wageningen) en Pauke Meijers (NEC) aangetrokken. Laatstgenoemde was de enige speler waarvoor manager Heetveld een bedrag op tafel moest leggen. Hij betaalde vader Meijers 1000 gulden.

Op een veldje bij een gymnastiekzaal aan de Doetinchemse Steinlaan werkte De Graafschap onder leiding van oefenmeester Leendert IJsennagger onder grote belangstelling haar eerste trainingen af.

Achter gesloten deuren speelden de Achterhoekers op 7 augustus 1954 in stadion Veldwijk te Hengelo hun eerste oefenwedstrijd waarbij tegenstander Twente Profs met 8-3 van de mat werd geveegd. Na oefenduels tegen de profclubs Amsterdam (5-0 verlies) en Alkmaar (1-0 zege) kon de Achterhoek op 4 september 1954 voor het eerst kennis maken met hun De Graafschap.

Voor een volle De Vijverberg eindigde de tweestrijd tegen Fortuna '54 dat aantrad met de internationals Frans de Munck, Cor van der Hart en Jan Notermans in een remise (1-1).

Anton Beumer opende met een afstandsschot de score en schrijft hiermee historie als speler die het allereerste doelpunt op De Vijverberg op zijn naam kreeg.

De Profcompetitie

Na het eerste uitduel tegen profclub Venlo gelijk te hebben gespeeld (1-1) wachtte de confrontatie met Rotterdam op De Vijverberg. Opnieuw stroomde het stadion vol en wederom wees het scorebord de eindstand 1-1 aan.

Lang niet iedereen bleek echter gecharmeerd van het feit er profvoetbal in Doetinchem werd gespeeld. Met name de besturen van Achterhoekse amateurclubs vreesden een aanzienlijke teruggang van hun bezoekersaantallen en hun vrees werd inderdaad bewaarheid. Ondanks het feit dat menig amateurliefhebber het profvoetbal verafschuwde, trokken in het vervolg de toeschouwers in grote getale richting De Vijverberg.

De eerste overwinning liet nog op zich wachten, maar de sportieve prestaties werden sterk overschaduwd door het trieste bericht dat op 8 oktober De Vijverberg bereikte. De avond ervoor verloor Eddie Hendriks, een van de grootste talenten in Nederland, op 19 jarige leeftijd zijn leven door een ongeluk met de motor.

De uitwedstrijd tegen Utrecht werd uitgesteld waarna de competitie een week later werd hervat met een thuiswedstrijd tegen Twentse profs. Voor het eerst trok De Graafschap aan het langste eind (3-2). Opmerkelijk mag nog de 3-0 zege op Fortuna '54 genoemd worden dat op De Vijverberg haar enige nederlaag leed.

Aan de voetbaloorlog tussen KNVB en NBVB komt in november een definitief einde. De competities van beide bonden worden stopgezet. Op 28 november start onder de vlag van de KNVB de nieuwe competitie waarbij De Graafschap is ingedeeld in 1e klasse D.

Een week eerder nam de gemeente Doetinchem een opmerkelijk initiatief. Alle gemeentelijke amateurclubs werden uitgenodigd om een samengaan met de N.V. De Graafschap te bespreken. Om uiteenlopende redenen haakten de meeste clubs af. In een later stadium haalde het voorstel tot een fusie in een ledenvergadering van VV Doetinchem een meerderheid. Echter de voetbalbond kwalificeerde die stemming als onacceptabel omdat een groot aantal leden uit protest waren weggebleven. Uiteindelijk fuseerde De Graafschap met VV Oosseld. Deze naam verdween maar de profclub beschikte nu over een eigen amateurafdeling.

Pogingen om de Twentse Profs met De Graafschap te laten fuseren liepen op niets uit. Omdat hun club ter ziele ging, kozen vijf spelers waaronder international Frens van der Veen samen met hun trainer de Duitser Heinz Huber een overstap naar Doetinchem te maken.

De Graafschap hervatte de competitie met een thuisduel tegen VSV. Voor zevenduizend toeschouwers eindigde het zeer matige duel in een bloedeloze 0-0. Met een vierde plaats op de ranglijst konden de Doetinchemmers toch terugkijken op een redelijk seizoen.

In het vervolg van de jaren vijftig presteerden de Graafschappers aanvankelijk redelijk tot goed.

In de bomen
Enkele memorabele wedstrijden willen wij er uit lichten. Zoals op 7 november 1955 het thuisduel tegen SC Enschede met Abe Lenstra in haar gelederen. De best bezochte wedstrijd in de historie trok bijna 16.000 toeschouwers. Verschillende voetballiefhebbers klommen in de bomen achter de tribunes om de strijd te kunnen volgen. Scheidsrechter Aussum weigerde af te trappen omdat honderden bezoekers zich op het veld bevonden. Met een kwartier vertraging werd alsnog afgetrapt, waarna Abe Lenstra met twee doelpunten de streekderby besliste.

Vol verwachting kijkt de Achterhoek uit naar de wedstrijd tegen de sterrenformatie van Feyenoord, die op 13 mei 1956 op de rol staat. Vol bewondering zien 12.000 toeschouwers hoe de Rotterdammers met schitterend spel De Graafschap aanvankelijk totaal onder de voet loopt (0-5), tot een kwartier voor het einde. Binnen vijf minuten werd de achterstand door enkele weergaloze acties van Pauke Meijers tot 3-5 teruggebracht. Feyenoord ontsnapte aan een gelijkspel, omdat de Graafschappers in de laatste vijf minuten de kansen niet wisten te benutten. Dezelfde Meijers vervulde een hoofdrol in de wedstrijd tegen de latere kampioen ADO. De tot dan ongeslagen lijstaanvoerder was naar Doetinchem gekomen en moest op 23-12-1956 haar eerste nederlaag incasseren.

Hoogste transfersom
Feyenoord was inmiddels voldoende overtuigd van de kwaliteiten van de technisch zeer onderlegde Meijers. De Rotterdammers legden hem aan het eind van het seizoen vast. De Graafschap mocht 35.000 gulden incasseren, destijds de hoogste transfersom voor een binnenlandse transfer. Tevens zegde Feyenoord toe een vriendschappelijk duel in Doetinchem te komen spelen.

Naarmate de sterkhouders van het eerste uur verdwijnen, is de club genoodzaakt de selectie aan te vullen met amateurs uit de regio. Onder andere. Gerrit Bosveld (Doesburg), Ben Sluiter (VVG '25) en Paul Vet (SDOUC) blijken gewaardeerde krachten. Toch valt niet te ontkennen dat het spelniveau terugloopt. Als op 19 juni 1960 in stadion Galgenwaard De Graafschap het beslissende duel tegen RCH verliest (1-2) is degradatie naar de tweede divisie een voldongen feit.

Engelsman
Het bestuur gaat bij de KNVB ten rade om een geschikte trainer voor het aanstaande seizoen te vinden. Na onderling overleg werd besloten de Engelsman Eric Norman Jones vast te leggen. Het werd geen succes. Integendeel. Het grootste deel van de selectie bestond uit Achterhoekers, waarvan de meesten eigenlijk niet met Jones konden communiceren.

De prestaties bleven ver onder de verwachtingen. Daar kon het aantrekken van twee veelbelovende Engelse spelers Dave Kettle en Jimmy Watton weinig aan veranderen. Sterker, aan het eind van het seizoen 1960/1961 was De Graafschap veroordeeld tot het spelen van een halve degradatiecompetitie waaraan ook Oldenzaal en NEC deelnamen. De verliezer zou moeten terugkeren naar de amateurs. Dankzij een 2-0 zege op NEC bleef De Graafschap dat doemscenario bespaard.

Teunissen
Het Graafschapbestuur was er inmiddels in geslaagd een opvolger voor Jones aan te trekken in de persoon van Evert Teunissen. De komst van de geboren Arnhemmer bleek een schot in de roos. Als De Graafschap in de eerste thuiswedstrijd van het seizoen 1963/1964 de latere kampioen NEC met 4-0 van het veld veegt, reageert de uitverkochte Vijverberg dolenthousiast. Joop Hartjes (ex AGOVV) scoorde alle doelpunten. Samen met het grote talent Chris Hartjes vormt hij in de aanvalslinie een gevaarlijk duo. Terwijl een deel van de aanhang al droomt over promotie, blijkt later dat het elftal vooralsnog niet in staat is stabiel te presteren.

Trainer Teunissen krijgt van het bestuur, met als voorzitter de Doetinchemse zakenman Harry Heilbron, alle tijd te werken aan een elftal dat de beoogde promotie kan realiseren. Als, dankzij een lening van 100.000,- gulden van de gemeente Doetinchem, voor het seizoen 1965/1966 acht nieuwe spelers kunnen worden aangetrokken wordt de doelstelling realiteit.

Als tijdens de oefencampagne De Graafschap met de nieuwelingen Henk Overgoor Go Ahead).Fred Jaski (FC Zaanstreek), Henk van Brussel (Go Ahead), Ben Zweers(NEC) en Hennie Nieuwenhuis (SC Enschede) Feyenoord verslaat (1-0) is dit een goede indicatie waartoe dit elftal in staat is.

Hoogste uitzege
Als De Graafschap op 3 oktober 1965 de hoogste uitzege in de historie boekt tegen Tubantia (2-9), ontstaat een ware run op kaartjes voor de aanstaande topper tegen Vitesse. Onder leiding van Leo Horn eindigt de wedstrijd in een deceptie (0-2 nederlaag) waardoor de Arnhemmers zich kunnen opmaken voor het kampioenschap van de 2e divisie. Dankzij een 2-0 zege op FC Hilversum wordt de tweede plek op de ranglijst veilig gesteld en daarmee tevens de eerste promotie in de historie.Het seizoen 1965/1966 werd afgesloten met de grootste thuiszege in de historie. Tegenstander Wageningen incasseerde een 9-0 nederlaag.

De rentree in de 1e divisie bracht niet wat velen verwacht hadden en beperkte zich tot slechts één seizoen. Na een dienstverband van vijf jaar nam trainer Teunissen afscheid. Zijn opvolger Ad Zonderland kon gaan bouwen aan een nieuw succes waarvoor de basis door zijn voorganger al was gelegd. De Haarlemse oefenmeester transformeerde assistent-trainer Guus Hiddink tot veldspeler en vond daarmee de ontbrekende sleutel die leidde tot het kampioenschap van de 2e divisie in 1969.

Walter Fackeldeij
Als De Graafschap in 1971 het seizoen als rode lantaarndrager afsluit, profiteert de club van de grote sanering die de KNVB doorvoert. De 2e divisie wordt opgeheven. Clubs die de laatste vijf jaar het laagste toeschouwersgemiddelde scoorden, dienden het betaalde voetbal te verlaten.

Dankzij haar trouwe aanhang kan De Graafschap haar status als 1e divisie club behouden. Tegelijk beseft men in Doetinchem dat er een andere koers moet worden gevaren om een sportieve deceptie in de toekomst te voorkomen. Onder de bezielende leiding van voorzitter Walter Fackeldeij bloeit de club op.

Bij alle Graafschapsupporters die getuige waren, zal de beslissende wedstrijd van de nacompetitie in 1973 voor altijd in hun geheugen zijn gegrift. Rond 8000 aanhangers reisden af naar Zwolle. Dankzij een 4-2 zege op PEC promoveert De Graafschap. De terugreis naar Doetinchem voelde voor de grote supportersschare, op deze zonnige namiddag, aan als een ware triomftocht. In de Doetinchemse binnenstad accentueerden een lange rij claxonnerende auto's en met vlaggen zwaaiende supporters de uitgelaten feeststemming.

De debutant in de Eredivisie speelt thuis enkele legendarische wedstrijden. Op 7 oktober 1973 kolkt De Vijverberg als het duel tegen de latere kampioen Feyenoord uitmondt in een waar spektakel. Een achterstand binnen twintig minuten (0-3) wordt nog voor rust omgezet in een 4-3 voorsprong, waarna tenslotte een korfbaluitslag de eindstand bepaalt (5-7). In hetzelfde seizoen staat De Vijverberg in vuur en vlam als De Graafschap erin slaagt, door een doelpunt van Oeki Hoekema, voor het eerst in de historie Ajax te verslaan (1-0).

De reclamebordengoal van Sietze Veen
Tumultueuze zaken spelen zich af tijdens de thuiswedstrijd tegen Haarlem op 23 maart 1975. De bal belandt na een schot van Guus Hiddink via een reclamebord weer op het speelveld. Ogenschijnlijk uit balorigheid schiet Sietze Veen het leder in het Haarlemse doel langs de niet reagerende doelman Boersma. Tot grote woede van de Haarlemmers kent arbiter Beukman, op advies van zijn grensrechter Roeders, een doelpunt toe. Gefrustreerd en tot op het bot gemotiveerd slaagden de gasten er nadien in de stand gelijk te trekken (2-2)

Het Eredivisiesprookje duurt vier seizoenen. Na een ontluisterende thuisnederlaag tegen FC Amsterdam, wordt trainer Teunissen de laan uitgestuurd. Zijn voormalige assistent Ben Polak en de later als hoofdtrainer benoemde Hans Dorjee konden de dreigende degradatie niet voorkomen. Enkele magere jaren volgden totdat onder het bewind van trainer Pim van de Meent de club sportief opveerde door deelname aan de nacompetitie af te dwingen. Dat lukte zijn opvolger Huib Ruygrok ook en met groot succes.

Dankzij een 2-0 zege op FC Den Bosch ( Boudewijn de Geer scoorde tweemaal) vierde De Graafschap in 1981 haar rentree in de eredivisie. Onverwacht en eigenlijk te vroeg want voldoende middelen om het elftal adequaat te versterken waren niet voorhanden. De doelcijfers 29-95 aan het eind van het seizoen 1981/1982 spreken boekdelen. Roemloos neemt de club afscheid van het vaderlandse voetbalwalhalla.

Popovics
Een sportieve neergang lijkt aanstaande. De praktijk wijst evenwel anders uit. Al vrij snel wordt de weg omhoog gevonden. Dankzij een goede scouting wordt een sterk regionaal getinte selectie samengesteld waarvan John Leeuwerik en in een later stadium Jan Vreman tot ware cultfiguren zullen uitgroeien. Onder trainer Sander Popovics wordt tweemaal de nacompetitie bereikt waarbij in 1985 promotie op een haar na wordt gemist. Vervolgens blijkt dat de financiële situatie van de club uiterst penibel is. Voorzitter Jan Gijsbertse weet talrijke nieuwe sponsors te werven. Allerlei acties worden op touw gezet. Mede doordat De Graafschap Jerry Cooke aan PEC Zwolle kon verkopen (opbrengst fl. 200.000,-) wordt een faillissement voorkomen.

Simon Kistemaker
Weliswaar wordt in het tijdperk Pim Verbeek ook de nacompetitie gehaald maar een echte doorbraak blijft uit. Pas als in 1989 Simon Kistemaker op De Vijverberg zijn opwachting maakt, staat De Graafschap aan het begin van een zeer succesvolle periode in haar geschiedenis. Tot groot enthousiasme van de aanhang weet de trainer in 1991 ongeslagen het kampioenschap binnen te slepen, een unicum in de clubhistorie. Het aanvalsduo Hofstede/Koolhof harmonieert perfect en is uitermate doeltreffend. Naast de inbreng van Hans Kraay Jr, Rob Matthaei en René van de Brink, hebben echte Achterhoekers als Erik Redeker, John Leeuwerik, Jan Vreman en Frank Lukassen een wezenlijk aandeel in het succes.

Het daarop volgende verblijf in de Eredivisie beperkte zich tot slechts een seizoen. Een ernstige sleutelbeenblessure van topscorer Peter Hofstede in het begin van het seizoen, betekende een aanslag op het scorend vermogen van het elftal. Het bestuur blijkt niet bereid of in staat voldoende financiële middelen op tafel te leggen voor een adequate vervanger. Uiteindelijk blijkt degradatie onvermijdelijk.

Na het afscheid van Simon Kistemaker neemt de clubleiding een opmerkelijke beslissing. Met Jan Versleijen wordt een geheel ander type trainer aangesteld. Hij krijgt de opdracht het team verzorgd voetbal te laten spelen. Zo'n omslag naar een andere speeltrant vergt tijd en geduld en gaat meestal gepaard met mindere resultaten. Die tijd krijgt Versleijen niet. Na ruim een jaar wordt hij al vervangen door Frans Korver waarmee wederom wordt gekozen voor het type voetbal dat in de periode Kistemaker werd gespeeld. De enthousiaste Limburger kwam een punt tekort voor de kampioenstitel maar loodste De Graafschap via de nacompetitie alsnog naar de eredivisie. Deze promotie in 1995 blijkt nadien de start van de meeste succesvolle jaren in de clubhistorie. Liefst acht seizoenen weten de Achterhoekers zich op het hoogste niveau te handhaven.

Korbach
Fritz Korbach wordt aangetrokken als oefenmeester. Zijn manier van aanpak slaat zowel bij de spelers als de aanhang aan. Met Eric Viscaal en Edwin Godee beschikt hij over twee spelers met bovengemiddelde capaciteiten, die de rest van het team meetrekken naar een hoger niveau. Echte Graafschappers als Jan Vreman, Reinder Hendriks, Frank Lukassen en Erik Redeker passen zich geruisloos aan. Met een achtste plaats in de eindrangschikking kan het seizoen 1996/1997 als het sportieve hoogtepunt in de clubgeschiedenis worden beschouwd. Menig De Graafschapsupporter zal zich het duel in de Arena tegen Ajax herinneren. Spits Ali Ibrahim verrast met een hakbal achter zijn standbeen bijna doelman van der Sar. De lat voorkomt dat De Graafschap op een 1-2 voorsprong komt.

Als Fritz Korbach zelf besluit in december 1998 op te stappen, breekt op technisch vlak een vrij onrustige periode aan met mutaties in zowel het trainers- als spelersbestand. Het initiatief van voorzitter Hylke Enzerink om een samenwerkingsverband te sluiten met het Italiaanse Udinese levert niet op wat er van verwacht wordt. Tal van spelers worden in de Achterhoek gestald. Slechts een enkeling, zoals Hazem Emam Mohamed, is een echte meerwaarde voor het team.

Degradatie in Zwolle
Achtereenvolgens zijn onder andere Rob McDonald en Jurrie Koolhof eindverantwoordelijk op het technische vlak en wordt degradatie voorkomen. Als op de slotdag van het seizoen 2002/2003 De Graafschap in Zwolle met 2-1 verliest, is een teruggang naar de eerste divisie een feit. Het sluitstuk van een zeer teleurstellend seizoen onder leiding van trainer Peter Bosz.

Zijn opvolger Frans Adelaar wist deze teleurstelling direct uit te wissen. De sensationele ontknoping van de nacompetitiewedstrijd in Rotterdam tegen Excelsior (2-3), opende andermaal de poort naar de Eredivisie.

En dat uitgerekend in het jaar dat De Graafschap haar 50-jarig bestaan mag vieren. De hoop op betere tijden wordt al snel door de realiteit achterhaald. In de navolgende jaren volgen de sportieve ups en downs elkaar in snel tempo op. Twee degradaties, in 2005 en en 2009, kunnen worden gecorrigeerd door kampioenschappen.

Het eerste in 2007 onder leiding van trainer Jan de Jonge met een selectie waarvan o.a. Berry Powel, John van Beukering en Lasse Schöne deel uit maken. Drie jaar later bejubelt een volgestroomd stadhuisplein de selectie die opnieuw het kampioenschap heeft veroverd onder supervisie van Darije Kalezic.

Hij is de enige trainer in de clubgeschiedenis die erin slaagt binnen een jaar een degradatie (2009) om te zetten in promotie. Bovendien weet hij het elftal vervolgens te vrijwaren van de play- offs door in de Eredivisie keurig als veertiende te eindigen.

Actie D'RAN

De Graafschap schreef in het seizoen 2011/2012 geschiedenis in het Nederlandse betaalde voetbal. Met vereende Achterhoekse krachten sloten sponsoren en supporters de handen ineen. Dat resulteerde in de grootste supportersactie uit de historie van de club. Met tientallen sponsoren als financieel fundament, werden de supporters van de Superboeren shirtsponsor van hun eigen club. Op het shirt verscheen de kreet D'RAN, met in de vier letters duizenden namen van supporters die zo officieel shirtsponsor werden.

De D'ran actie slaagde mede door het enthousiasme van een aantal zakelijke supporters. Zij schreven samen met grote aantallen supporters clubhistorie.

De Graafschap is diep verankerd in de Achterhoekse samenleving. De club zal en mag nooit verdwijnen. Naast allerlei noodzakelijke ingrepen op bestuurlijk, organisatorisch en technisch vlak, is daarbij essentieel dat het voetbal op De Vijverberg de toeschouwers weer aanspreekt. Jan Vreman heeft deze lijn in 2014 ingezet. Het plan Samen D'RAN is gepresenteerd. De binding met de supporters moet weer terug. Dat is vanaf eind 2014 gelukt. De Superboeren eindigden mei 2015 als de zesde en wisten de Play Offs te winnen. Promotie naar de Eredivisie was een feit.

In seizoen 2015-2016 zat het stadion weer regelmatig stampvol en sindsdien spookt het ook weer flink op De Vijverberg, geheel in de geest van de oprichters zestig jaar geleden.

Het seizoen 2015-2016 werd 'het langste seizoen' uit de clubgeschiedenis en dat had te maken met de perikelen rond FC Twente, waardoor De Graafschap lange tijd tussen Eredivisie en Jupiler League in zweefde. Hoewel de club uiteindelijk toch degradeerde naar de Jupiler League, bleef een groot deel van de supporters en sponsoren de club trouw onder het motto #mijnsteunisonvoorwaardelijk.

In 2018 wisten de Superboeren onder de bevlogen trainer Henk de Jong via de nacompetitie te promoveren naar de Eredivisie. In een zinderende finale werd Almere City FC verslagen.